Od 2011 roku dzień 1 marca jest świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego. Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest obchodzony corocznie, nie jest jednak dniem wolnym od pracy. Pierwszego marca 1951 roku został wykonany wyrok śmierci na kierownictwie IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Określenie „żołnierze wyklęci” powstało w 1993 roku – użyto go pierwszy raz w tytule wystawy Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r. na UW.
Mieszkańcy Ziemi Augustowskiej i jak i pozostałej części Białostocczyzny we wrześniu 1939 r. znaleźli się pod okupacją sowiecką, a dopiero od czerwca 1941 r niemiecką. Zmęczeni kilkuletnią walką polscy żołnierze, zdecydowali się na dalszy zbrojny opór.
Witold Pilecki – polski żołnierz, rotmistrz kawalerii, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku i współorganizator podziemnej Tajnej Organizacji Wojskowej, która w 1943 roku została włączona do struktur Armii Krajowej. W. Pilecki sprowokował swoje aresztowanie przez Gestapo i trafił do obozu w Auschwitz, w którym przebywał do 1943 roku. W grudniu 1945 roku wysłano go do Polski, by organizował podziemne struktury antykomunistyczne. Został aresztowany 8 maja 1947 roku. Poddano go torturom i postawiono przed sądem między innymi pod zarzutem przygotowywania zamachu na życie wysokich funkcjonariuszy bezpieki. Został skazany na karę śmierci i stracony 25 maja 1948 roku. Słowa rotmistrza Pileckiego brzmiały: „Ktoś musi tu trwać bez względu na konsekwencje”.
Danuta Siedzikówna ps. „Inka”, która w czerwcu 1945 r. została aresztowana przez UB pod zarzutem współpracy z podziemiem niepodległościowym. Zbiegła z konwoju i dołączyła do 5 Brygady Wileńskiej AK. Już 20 lipca 1946 r. została zatrzymana przez UB. Bita i poniżana w śledztwie, nikogo nie wydała. Komunistyczny sąd skazał ją na karę śmierci. Rozstrzelano ją 28 sierpnia 1946 r. w gdańskim więzieniu przy ul. Kurkowej razem z ppor. Feliksem Selmanowiczem „Zagończykiem”. W chwili wykonania wyroku „Inka” nie miała jeszcze 18 lat…
To tylko niektórzy z żołnierzy…
Uczniowie z klasy VIII a wraz z p. D. Gregorowicz przygotowali program artystyczny przypominający powojenne losy żołnierzy. W akademii wystąpili uczniowie: Daria, Marta, Gabriela, Kinga, Amelia, Ola, Piotr, Bartosz, Łukasz, Jakub, Kacper, Karol, Bartosz.
W niedzielę 1 marca 2020 r. poczty sztandarowe; poczet Szkoły Podstawowej nr 2 im. Zygmunta Augusta, sztandar Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i BWP Koła Miejsko-Gminnego w Augustowie uczestniczyli w uroczystych obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Uroczystości rozpoczęły się Mszą Św. w intencji „Żołnierzy Wyklętych” w Bazylice Najświętszego Serca Jezusowego w Augustowie. Następnie uczniowie wraz z opiekunami: p.p. Agnieszką Karp i Ewą Romanowską włączyli się do dalszej części obchodów pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych.
Opiekunami pocztów sztandarowych byli: Agnieszka Karp i Ewa Romanowska.
Zdjęcia z uroczystości wykonały: Danuta Gregorowicz, Ewa Romanowska
Art. D. Gregorowicz
